مراقبت و بهداشت دهان و دندان تنها راه موجود برای پیشگیری از بیماری های قلبی-عروقی نیست اما قطعا یکی از راه های موثر در کاهش این نوع از بیماری ها است. به نظر می رسد ارتباط معناداری بین سلامت دهان و دندان و بیماری های قلبی – عروقی وجود دارد و تحقیقات قابل توجهی برای درک این ارتباط انجام گرفته است.
سال هاست که سلامت دهان و دندان به عنوان یکی از دلایل احتمالی بروز بیماری قلبی مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است. در سال ۲۰۱۲، محققان انجمن قلب آمریکا (AHA) شواهد علمی موجود را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که کاهش سلامت دهان و دندان می تواند سبب بروز بیماری های قلبی-عروقی شود. این انجمن همچنین در مطالعات خود به موارد مهمی دست یافته است که به برخی از آنها اشاره می کنیم.
- بیماری لثه (پریودنتیت) با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی مرتبط است.
- کاهش سلامت و عدم در نظر گرفتن روتین بهداشت دهان و دندان احتمال بروز عفونت باکتریایی در دهان و ورود آن به جریان خون را افزایش می دهد که می تواند بر عملکرد دریچه های قلب تأثیر بگذارد.
- کاهش سلامت دهان و دندان و افزایش عفونت دندان ها می تواند با بروز عفونت در دریچه های قلب مصنوعی نیز در ارتباط باشد.
- نوع و میزان عفونت دندان و لثه با شدت بیماری عروق کرونر مرتبط است.
- ارتباط قوی بین دیابت و بیماری های قلبی عروقی مشاهده شده و شواهدی وجود دارد که نشان می دهد افراد مبتلا به دیابت با درمان مناسب و به موقع عفونت های پریودنتال دچار عوارض کمتری می شوند.
باکتری‌هایی که موجب التهاب لثه و پریودنتیت می‌شوند، از طریق رگ‌های خونی به سایر نقاط بدن نیز دسترسی پیدا کرده و باعث التهاب و آسیب به رگ‌های خونی می‌شوند. این رخداد ممکن است سبب تشکیل لخته های خونی کوچک، حملات قلبی و سکته مغزی شوند. نکته جالب توجه این است که درمان آنتی بیوتیکی تاثیر چشمگیری در کاهش این عوارض ندارد. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که حجم عظیمی از پاسخ ایمنی بدن که بصورت التهاب بروز می کند باعث آسیب عروقی در سراسر بدن، از جمله قلب و مغز می‌شود.
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۸ منتشر شده، یکی از بزرگترین مطالعاتی است که به این سؤال پرداخته است. محققان داده های نزدیک به یک میلیون نفر را که بیش از ۶۵۰۰۰ مورد مشکلات قلبی عروقی (از جمله حملات قلبی) را تجربه کرده بودند، تجزیه و تحلیل کردند و پس از محاسبه سن آنها دریافتند که ارتباط نسبتا بالایی بین الگوی سلامت و عفونت دندان و لثه و نرخ بروز بیماری های عروق کرونر قلب وجود دارد.
هنگامی که مطالعه بر روی افراد سیگاری انجام می شود ارتباط بین عفونت های دهان و دندان و بروز بیماری های قلبی عروقی تا حد زیادی بی معنی می گردد. این مطالعه نشان می دهد که سلامت ضعیف دهان و دندان به طور مستقیم باعث بیماری قلبی عروقی نشده اما در کنار عاملی مثل مصرف سیگار می تواند بعنوان فاکتور تشدید کننده بیماری های قلبی – عروقی باشد.
ارتباط بین سلامت دهان و دندان و سلامت عمومی ممکن است به بیماری قلبی عروقی محدود نشود. مطالعات مختلفی وجود ارتباط قوی و معنا دار را بین بیماری پریودنتال (به دلیل بروز عفونت با باکتری به نام پورفیروموناس ژنژیوالیس) و آرتریت روماتوئید نشان داده است. علاوه بر این، یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ ارتباط بین همین باکتری در ایجاد عفونت لثه و خطر ابتلا به سرطان پانکراس را نشان داد. باکتری های ایجاد کننده عفونت دهان و دندان موجب بروز واکنش های التهابی در این ناحیه می شود. این احتمال وجود دارد که التهاب ناشی از این عفونت ها با ورود به جریان خون زمینه ساز بیماری های قلبی و عروقی شوند.
متخصصان پریودنتولوژی و قلب به تازگی بیش از ۱۲۰ مطالعه منتشر شده، مقالات مروری و سایر داده ها را در مورد ارتباط سلامت قلب و دندان بررسی کرده اند. آنها یک گزارش جامع تهیه کردند که به طور همزمان در مجله پریودنتولوژی و مجله آمریکایی قلب و عروق منتشر شده است. هدف این مقاله این بود که به متخصصان قلب، پریودنتیست ها و سایر متخصصان سلامت درک بهتری از ارتباط بین بیماری لثه و بیماری های قلبی-عروقی بدهد. در این گزارش به این نکات اشاره شده است:
- بررسی چندین مطالعه منتشر شده نشان می دهد که بیماری لثه به خودی خود یک عامل خطر برای بیماری عروق کرونر است.
- تجزیه و تحلیل یک نظرسنجی در طرح ملی سلامت و تغذیه (NHANES) آمریکا نشان داد که بیماری لثه یک عامل خطر مهم برای بیماری‌های مرتبط با رگ‌های خونی و شریان‌هایی است که خونرسانی به مغز را تأمین می‌کنند، به‌ویژه سکته‌هایی که بر اساس عدم تامین خون یا اکسیژن کافی به مغز رخ می دهند. داده‌های یک مطالعه دیگر روی بیش از ۵۰۰۰۰ نفر نشان داد افرادی که بیشتر درگیر بیماری های لثه دارند، بیشتر در معرض خطر بروز سکته های مغزی هستند.
با توجه به ارتباط قوی و معنادار بین بیماری های دهان و دندان و بروز طیفی گسترده ای از بیماری ها لازم است که توجه ویژه ای به سلامت دهان و دندان داشته باشیم. لذا بحث سلامت دهان و دندان تنها به منظور محافظت از دندان ها مطرح نمی شود بلکه این موضوع ارتباط مستقیمی با سلامت عمومی بدن دارد.
